رفته رفته اين تجربه قانونمند شد و به تشكيل شركت هاي سهامي تبديل گرديد. اولين تجربه مربوط به تشكيل يك شركت سهامي در كشور روسيه بود كه در سال ۱۳۵۳ ميادي تصميم گرفت كالاهايي را بدون اين كه آفريقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسيا و چين ببرد و اين كاري بود كه احتمال ضرر در آن بيشتر بود. براي انجام اين كار عده اي از تجار سرمايه ي لازم را تأمين كردند و هر كس به نسبت سرمايه ي خود در سود و زيان شركت شريك شد و اين كار با موفقيت صورت گرفت.
بعدها با گسترش مبادلات در اروپا به سرمايه هاي زيادتر و شركاي بيشتري نياز شد. براي اين كار نياز به مراكزي بود تا بتوان بين سرمايه گذاران و سرمايه پذيران رابطه برقرار كرد. چنين مراكزي تأسيس شدند و بورس نام گرفتند. اولين بورس دنيا در قرن هفدهم ميلادي در شهر آمستردام هلند تشكيل شد و امروز اكثر كشورهاي جهان داراي بازار بورس هستند. در ايران نيز در سال ۱۳۴۵ قانون تشكيل بورس به تصويب رسيد و از ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۶ آغاز به كار كرد.
بورس كلمهاي فرانسوي است و معناي آن در زبان فرانسه كيف پول ميباشد. تاريخچه پيدايش واژه بورس هم به قرن پانزدهم ميلادي بازميگردد. در آن زمان، بازرگانان و كسبه شهري به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربي بلژيك، در ميداني به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه بزرگزادهاي به نام «واندِر بورس» جمع ميشدند و به خريدوفروش كالاهاي خود بر اساس حراج ميپرداختند. از آن تاريخ به بعد مكانهايي كه مردم در آنجا به حراج كالا مبادرت ميكردند و بهتدريج شكل توسعهيافتهتر و مسقف به خود گرفت، بورس ميگفتند.
فلسفه كليدي شكلگيري بازار بورس در جهان، تجميع سرمايه و تأمين مالي شركتها و پروژههاي آنها در قالب يك سيستم بازار منسجم، قانونمند، پيوسته و شفاف است. مبناي اساسي تشكيل اين بازارها همان مفهوم اوليه و ساده شراكت، تقسيم سود و زيان احتمالي ميان شركا است.
تاريخه بورس در ايران
مطالعات اوليه درباره تأسيس بورس در ايران، به سال ۱۳۱۵هجريشمسي برميگردد. در اين سال، فردي بلژيكي به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره تأسيس بورس در ايران، اساسنامه داخلي بورس را تهيه و به مسئولان ايراني ارائه كرد، اما با توجه به شرايط آن زمان و وقوع جنگ جهاني دوم، عملاً موضوع بررسي و تأسيس بورس در ايران بيش از ۲۵سال به تأخير افتاد.
در سال ۱۳۴۱، كميسيوني در وزارت بازرگاني و با حضور نمايندگان وزارت دارايي، وزارت بازرگاني و بانك توسعه صنعتي و معدني ايران تشكيل و موافقتنامه اوليه تأسيس بورس سهام در اين كميسيون، تنظيم شد. در اواخر همان سال يعني سال ۴۱، هيئتي از بورس بروكسل به سرپرستي دبير كل اين بورس براي مشاركت در راهاندازي بورس ايران، به كشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشكيل بورس اوراق بهادار در مجلس تصويب و براي اجرا از سوي وزارت اقتصاد به بانك مركزي ابلاغ شد. حدود يك سال بعد از ابلاغ قانون تشكيل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمنماه سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روي سهام بانك توسعه صنعتي و معدني كه بزرگترين مجتمع واحدهاي توليدي و اقتصادي در آن تاريخ به شمار ميرفت، بهطور رسمـي فعاليت خود را آغاز كـرد.